Toen ondergetekende vorig jaar voor het eerst in zijn leven een (bewust) bezoek bracht aan de US of A, spookte er één allesoverheersende gedachte door zijn hoofd. En dat was niet hoe indrukwekkend New York wel niet is, of hoe mooi Boston, maar wel dat die Yankees verdomd trots zijn op zichzelf en dat dan ook tonen door zoveel mogelijk met stars and stripes getooide vlaggen in hun straatbeeld onder te brengen. Echt waar: je kan er je hoofd niet draaien of je ziet een trots wapperende vlag. Nu wil het toeval dat nationalisme en patriottisme – of narcisme: de grens is nogal dun aan de andere kant van de oceaan – vooral gevoelens van walging naar boven brengt bij uw dienaar. En de Amerikaanse über-patriot, Captain America, heeft daar geenszins verandering in kunnen brengen – integendeel.
Een ongezonde dosis vaderlandsliefde is dan ook wat de nogal schlemielige jongeman Steve Rogers (Chris Evans) hemel en aarde zou doen verzetten om samen met andere nationale helden de nazi’s een koekje van eigen deeg te geven. Door zijn kleine, magere gestalte en fysieke aandoeningen wordt hij echter nergens tot het leger toegelaten. Dr. Abraham Erskine (Stanley Tucci) ziet in hem de ideale proefpersoon om in opdracht van de overheid zijn nieuwe serum te testen: een goedje dat zelfs het meest anorectische ventje transformeert tot Rundskop Schoenaerts. Evans verdwijnt in een capsule, krijgt wat blauwe vloeistof in zijn aders gespoten en komt er met een hoop fel licht dan ook uit als wat later een nieuwe superheld zal worden: Captain America. Komt goed uit, want in Europa smeedt Johann Schmidt (Hugo Weaving), leider van de nazi-onderzoeksdivisie Hydra, plannen die snood genoeg zijn om Hitler zelf als een watje te bestempelen.
Sinds het succes van Batman Begins is het geweldig in om bij (nieuwe) superhelden-franchises eerst en vooral en zo uitgebreid mogelijk het ontstaan van die superheld te tonen – denkt u maar aan Iron Man – en dat is hier niet anders. Bovendien kwam het voor de makers ongetwijfeld ook uit dat ze de Tweede Wereldoorlog als achtergrond konden gebruiken, toen de Amerikaanse vaderlandsliefde meer op zijn plaats was dan nu het geval is – nadat we allemaal gezien hebben hoe de Amerikaanders op een pijnlijke manier uit Vietnam moesten afdruipen, en hoe ze er de afgelopen jaren een zootje van hebben gemaakt in het Midden-Oosten. De vraag is hoe Steve Rogers het er in zijn star-spangled maillot zal van afbrengen in het heden, en meerbepaald in The Avengers, waar hij het scherm zal delen met Iron Man, Thor, The Hulk en nog een hoopje andere Marvel-superheroes.
Maar afgezien van het ietwat controversiële politieke karakter van deze superheld, is het ook gewoon pijnlijk om te zien dat de film op vele andere vlakken de bal misslaat. Er kan al eindeloos gediscussieerd worden over de vraag of het historische gegeven van WO II, als middel om het verhaal meer realiteitszin en geloofwaardigheid te verlenen, wel goed uitpakt als andere superhelden – denk aan Batman – gewoon uit een compleet fictieve wereld komen, maar zulke kwesties laten wij graag over aan de kenners, freaks, nerds en frequenteerders van superhelden-internetfora. Wij willen het vanaf nu graag over Captain America als film hebben, en op dat vlak gaat de spierbundel in zijn strakke pakkie vol overtuiging de mist in. Zo is Chris Evans een behoorlijk charismaloze hoofdrolspeler: hij doet wat er van hem gevraagd wordt, maar op een bijzonder inspiratieloze en zelfs saaie manier. Oké, hij heeft spieren, maar voor een echte superheld is dat niet genoeg. En dan helpt het natuurlijk niet om hem in een nauw aansluitende maillot en een belachelijk kapje te hullen.
Natuurlijk, veel ruimte of dimensie om zijn personage enigszins uit te diepen, wordt hem niet gegund, maar dat geldt voor geen enkel personage, en de cynische legergeneraal wordt door Tommy Lee Jones met een vreemde mix van routine en een verbazingwekkend gemak neergezet. Ook Stanley Tucci speelt niet kwaad, en Hugo Weaving voelt zich altijd in zijn sas wanneer hij de slechterik mag spelen. Het is des te pijnlijker om de hoofdrolspeler zo de mist te zien ingaan wanneer alle andere acteurs wel bij de les blijven – zelfs Hayley Atwell, hoewel het leeuwendeel van haar prestatie schuilt in een aangenaam voorkomen. Een zeer aangenaam voorkomen.
En is de hoofdrolspeler nog weinig meer dan een voorspelbare tegenvaller, dan is de regie van de actiescènes ronduit pijnlijk. Alsof regisseur Joe Johnston elke keer dat zijn betwijfelbare superheld de boel komt redden, dat moet inleiden en afsluiten met een hoop ontploffingen, en tussen die twee explosies zoveel mogelijk actie in slow-motion moet laten passeren, waardoor al die scènes meteen ook nodeloos lang worden - waar een dosis knallende actie ontspannend hoort te zijn, wordt het plots enerverend. Het is dan ook moeilijk om je na elke actiesequens van het gevoel te ontdoen dat je het niet allemaal al eens eerder en vooral beter hebt gezien.
Tot overmaat van ramp – en dat is de absolute dooddoener – mist het geheel ook gewoon een pak bezieling – liefde voor het medium film, als u het zo wilt noemen. Johnston en de zijnen nemen het allemaal wel heel serieus op – alsof er echt iets schuilgaat onder een typisch heldenverhaaltje – en een stevige injectie zelfrelativering had een middel kunnen zijn om dit zieke kindje te genezen. En een eetlepel vernieuwing had misschien ook kunnen helpen. Films over comic heroes volgen nu eenmaal altijd een formule – superheld + bijna-vriendinnetje + slechterik die wereld wil veroveren/vernietigen = twee uur actie, special effects en nu en dan een romantisch momentje – maar dat wil niet zeggen dat het dan ook per definitie onmogelijk is om iets origineels met het genre te doen. Christopher Nolan dompelde zijn Batmanfilms onder in een cynisch, donker universum, gekruid met enkele psychologische elementen – waarom kunnen andere regisseurs, zoals Joe Johnston, dat dan niet? Captain America mag dan meer spieren hebben dan de gemiddelde kogelstoter, hij gaat op een bijzonder zielige wijze gebukt onder zijn eigen seen before-gehalte.
Het lijkt er sterk op dat ook Johnston en zijn team de eerste avenger in een capsule hebben gestoken, maar in plaats van een soldatenserum een bijna dodelijke mix van verwaande actie, grijze personages, en een overdosis nodeloze (pseudo-) zwaarwichtigheid in zijn aderen hebben gejaagd. En wanneer de capsule weer openging, kwam er niet meer dan een bijzonder flauw en oninteressant stukje spektakel naar buiten. De enige reden waarom wij naar The Avengers uitkijken, is dan ook Scarlett Johansson die zich nog eens in een strak leren pakje mag hullen. Bij haar zal dat beter staan dan bij een saai en patriottisch stukje superheld.
Ons oordeel: ★½
Captain America: The First Avenger / VS 2011 / Regie: Joe Johnston / Scenario: Christopher Markus en Stephen McFeely, naar de comic books van Joe Simon en Jack Kirby / Met: Chris Evans, Hayley Atwell, Hugo Weaving, Tommy Lee Jones, Stanley Tucci, Toby Jones e.a. / 124 min.
Aan de mensen achter cine-hall.
BeantwoordenVerwijderenDit is een absoluut belachelijke recensie op zoveel vlak dat ik het nodig vond even aan te wijzen waar het allemaal fout zit zodat jullie misschien ooit iets deftig kunnen schrijven.
Vooreerst dat idioot anti-Amerikanisme.
"Toen ondergetekende vorig jaar voor het eerst in zijn leven een (bewust) bezoek bracht aan de US of A" Dat woord bewust, moest dat. Is Amerika een soort Siberisch strafkamp waar mensen met gezond verstand nooit vrijwillig heen zouden gaan?
Ik vermoed dat u wegens politiek correcte redenen links stemt maar u gaat op een heel enge manier om met de dingen. Het goedkoop non-statement van u anti-Amerikansime verblindt u volledig. "Non-statement" is trouwens bewust gekozen. Het is al lang niet meer hip, vernieuwend of laat staan relevant om anti-Amerikaans te zijn. Iedereen heeft er vaak terecht kritiek en het land is verre van perfect, maar hetzelfde kan gezegd worden over eender welk land.
Wat het allemaal erger maakt is dat het "patriottisme" helemaal niet zo erg is in deze film. Het lijkt alsof u hem niet eens gezien heeft. Steve Rogers vecht omdat het WOII is en iedere respecterende man erheen gaat. Pas daarna tovert men hem ongewild om in een mascotte wiens populariteit hij omdraait naar zijn eigen voordeel. Zoals hij zelf voldoende duidelijk maakt in de film. Hij is tegen de Nazi's en waar ze voor staan en niet gewoon blind Amerikaans.
De gemakkelijkste manier om dit aan te toetsen is om te denken of de film er fundamenteel anders zou uitzien moest Steve Rogers een Brit, Fransman, Canadees,....whatever zijn. Ik denk het niet.
Er zijn nog dingen die me in deze recensie storen. Het verhaal relativeert zichzelf echt wel. De hele mascotte sequentie is daarvoor perfect. In plaats van direct in de actie geworpen te worden krijgt men eerst Captain America te zien als propagandainstrument tegen Rogers zijn zin (nog een element dat het patriottisme van ons hoofdpersonage in check houdt). Deze sequentie is buiten vrij onverwacht en origineel ook een vorm van zelfrelativering.
Dan komen we bij uw punt dat alle superheldenfilms om elkaar lijken. Wel dat klopt, goed gezien, maar het uitgelegde stramien is het klassieke Hollywood stramien van een een spanning tussen het professionele leven, liefdesleven én een antagonist die een dreigen stelt tot beide. Het is simplistisch om dit enkel tot comicbook verfilmingen toe te schrijven en zo het genre tot een zwart schaap verheffen.
Dan is er nog de Nolan adoratie. Zijn "cynisch, donker universum, gekruid met enkele psychologische elementen" is vintage Batman, niet Nolan. Nolan's koffietafelpsychologie is trouwens kattenpis in vergelijking met een groot deel van de strips waar Nolan zich op baseert. Ik ben fan van wat hij heeft gedaan tot nu, maar ere wie ere toekomt. Bovendien heeft Captain America een aangename retrolook, wat leuke invalshoeken en wat planimetrie om de strip basis te erkennen. Heb ik nog niet veel gezien in de films van Nolan die qua regisseur tijdens de Batman films niet vaak beter uit de hoek komt dan Johnston.
Dan nog even iets over Captain America als figuur. U snapt hem niet vrees ik. Het is geen holle patriottische rechtse figuur zoals vaak wordt gedacht in Europa. Hij is vaak een kritische voorbeeldfiguur die Amerika vaak in vraag moet stellen en daar antwoorden op zoekt. Een Kapitein België zou in deze tijden op zoek gaan naar wat het is om een Belg te zijn en hoe met de contrasterende gevoelens omtrent Vlaanderen, Wallonië, Belg en autochtoon om te gaan én net niet België verdedigen van voze Hollanders die alles willen overnemen.
Nog één laatste ding. Ik wou zien of het anti-Amerikanisme het enige hautaine was op deze site. Eén recensie verder las ik dit over Harry Potter; "Literatuur (en in dit geval lectuur)"
Jullie beseffen toch dat je het over kinderboeken hebt.
Al wat ik vraag is iets meer objectiviteit en iets minder voorspelbaarheid.
1. ‘Bewust’ wijst op het feit dat ik één jaar was tijdens mijn eerste bezoek aan het door u zo geliefde land, en me daar dus niet al te veel van herinner. Ik ben er vorig jaar vrijwillig heengegaan, en ik beschouw mezelf als een persoon met gezond verstand – en de VS dus niet als een Siberisch strafkamp.
BeantwoordenVerwijderen2. Ik heb niets tegen Amerika als land, ik heb iets tegen het nationalisme dat veel mensen daar met ongepaste trots dragen. Ik hou niet van nationalisme (ik denk dat ik dat vrij letterlijk duidelijk maak in de vetgedrukte inleiding), of het nu in Amerika, Vlaanderen, België, Duitsland of Noorwegen is. Ik ben (hoogstens) een anti-nationalist, geen anti-Amerikanist. Men kan zich inderdaad de vraag stellen in welke mate een recensent zijn politieke mening mag laten doorschemeren in een oordeel, maar los daarvan is Captain America, om in de recensie aangevoerde redenen, nog altijd een slechte film.
3. U hoeft niet met op niets gestoelde beweringen te komen dat ik de film niet gezien heb – dat is zo mogelijk nog goedkoper dan mijn (sic) ‘non-statement’. Ik heb de film weldegelijk gezien. En het is niet omdat een personage niet expliciet zegt dat hij een patriot is, dat hij het per definitie niet is. Zo ademt de scène waarin de net tot muscle man omgevormde Steve Rogers achter de Binnenlandse Zaken-infiltrant aangaat, een ‘Amerika boven!’-sfeertje uit. Bovendien wordt er ook niet zozeer tegen de Nazi’s gevochten, zoals u beweert, maar tegen de HYDRA-onderzoekseenheid en Red Skull, een megalomane slechterik zoals er in het superheldenuniversum dertien in een dozijn zijn – het is gewoon leuk om die te linken aan Hitler en zijn nazi’s vanwege de negatieve connotatie, weet je wel.
4. Hoe zelfrelativerend de hele propagandaboetiek ook mag zijn, als een antiheld van de ene op de andere moment een oppermachtige superheld wordt en je hem er nooit aan den lijve aan laat herinneren dat hij ooit een loser van epische proporties was, mis je een pak zelfrelativering. Bovendien worden clichés bovengehaald met een ernstigheid die je ongemakkelijk in je stoel heen en weer doet schuiven.
5. Waarbij we meteen bij het ‘klassieke superheldenverhaal’ komen. Het cynisme dat Batman Begins en vooral The Dark Knight typeert is weldegelijk een inbreng van Nolan en zijn scenaristen. Waar Burtons Batmanfilms gotisch van aard waren en die van Schumacher gewoon slecht, zijn die van Nolan psychologisch. Kijk naar The Joker: Jack Nicholson was een geflipte, komische clown, Heath Ledger was een psychopaat met bijbehorende filosofie. (Daarbij: ik adoreer Nolan niet, ik merk gewoon op dat hij iets nieuws heeft kunnen doen met de aloude superheldenplot.)
6. Als Captain America een voorbeeldfunctie heeft voor het Amerikaanse volk, druipt het nationalisme dan niet net van hem af? En als Captain America werkelijk een (dieperliggende) voorbeeldfunctie heeft, waar gaat uw eerder vernoemde zelfrelativering dan plots naartoe?
7. Ik heb Harry Potter nooit gelezen, noch de laatste vier films gezien, maar ik ken een heleboel fans die u het maar al te kwalijk zouden nemen als u hun idool herleidt tot een figuur uit eenvoudige kinderboeken. Maar aangezien u zo goed bent in de dieperliggende boodschap van personages en verhalen uit te dokteren, laat ik dat maar aan u over.
Hoogachtend,
Uw favoriete Cine-Hallredacteur.
PS: We appreciëren het feit dat u reageert en uw eigen mening kwijtwil ten zeerste, maar daarom hoeft u ons nog niet meteen uit te maken voor het vuil van de straat. Een iets minder aanvallende houding zou de volgende keer misschien gepast zijn.